Gemeenten ondertekenen bestuurlijke visie voor een klimaatbestendige Achterhoek

STEENDEREN  - Op het klimaatbestendige marktplein in Steenderen hebben afgelopen donderdag wethouders van elf gemeenten hun handtekening gezet onder een nieuwe bestuurlijke visie op water in de Achterhoek. Begeleid door Joost van Oostrum, burgemeester van Berkelland en voorzitter van de samenwerking, zijn de elf gemeenten, het waterschap Rijn en IJssel en drinkwaterbedrijf Vitens overeengekomen om nauw samen te werken bij het omgaan met water in een veranderend klimaat. 

Door Guus Helle

“Dit zijn woorden en bij woorden horen daden”, opent Joost van Oostrum de bijeenkomst voor de ondertekening van de bestuurlijke visie. Hij benadrukt dat deze samenwerking resultaten moet hebben in het klimaatbestendig maken van de Achterhoek. Hij spreekt de verzamelde bestuurders toe: “De opdracht is om te laten zien dat je thuis ook doet wat nodig is om iedere druppel de grond in te krijgen”. 

Klimaatverandering 
Hiermee wijst Van Oostrum op het snel veranderde klimaat en de sterk wisselende weersomstandigheden. Deze winter zag de Achterhoek door de vele regen de grondwaterstand stijgen, met plaatselijke overstromingen tot gevolg. De afgelopen zomers waren echter droog en was er watertekort, wat werd gevoeld door zowel inwoners, als door boeren en bedrijven. Met de bestuurlijke visie hebben alle gemeenten afgesproken dat de openbare ruimte in Nederland in 2050 waterrobuust en klimaatbestendig is ingericht. Dit betekent dat de gevolgen van bijvoorbeeld ernstige neerslag zo klein mogelijk blijven. Daarnaast is er ook ruimte voor verbetering in de kwaliteit van het (stedelijke) water, onder andere door verbetering van waterzuiveringsinstallaties.
Het samenwerkingsverband wordt ‘Achterhoek+’ genoemd, omdat niet alleen de acht Achterhoekse gemeenten (Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek, Winterswijk) met elkaar optrekken, maar ook de gemeenten Doesburg, Lochem, Zutphen onderdeel zijn. Provincie Gelderland, waterschap Rijn en IJssel en drinkwaterbedrijf Vitens hebben ook een essentieel aandeel in de aanpak van klimaatverandering in de regio.  

Klimaatbestending marktplein
Het vernieuwde Marktplein in Steenderen is een concreet voorbeeld van de beoogde resultaten van de samenwerking. Het plein dat naast de Remigiuskerk ligt, is groener dan voorheen en er zijn schaduwrijke zitplaatsen gekomen die het mogelijk maken tijdens warme zomerdagen de hitte te ontsnappen. Een waterspeelplaats is er gebouwd en een infiltratieriool moet ervoor zorgen dat regenwater zoveel mogelijk op de plek wordt gehouden. Een stenen pad, gelegd in de vorm van de meanderende IJssel, symboliseert de verbinding die het gebied heeft met de rivier.
Peter Breuker, projectleider Openbare Ruimte bij de gemeente Bronckhorst, legt uit wat het belang is van de grote aanpassing van het oude marktplein: “We moeten vergroenen en zorgen voor versterking van de biodiversiteit. Maar ook de zomerhitte moest aangepakt worden. Op het Marktplein kon het 15 graden heter zijn dan elders in het dorp of in de weilanden”. Om verkoeling te bereiken zijn zoveel mogelijk bomen blijven staan en is gekozen voor hoog groeiende planten in de groenstroken, terwijl het wel een karaktervol en bruikbaar plein is gebleven. Het project is onderdeel van het Vitale Kernen traject van de gemeente, waarin wordt samengewerkt met inwoners, bedrijven en andere belanghebbenden om te komen tot vernieuwing van de kernen van de grootste dorpen en steden in het gebied.

Samen aan de slag
“Het gaat om een bestuurlijke samenwerking”, benadrukt burgmeester Van Oostrum tijdens de ondertekening van het visiedocument, “Deze visie zorgt voor de vorm. Het biedt mogelijkheden voor kennisuitwisseling en inspiratie tussen de gemeenten en de bestuurders van het waterschap, de provincie en Vitens”. Er zal meerdere keren per jaar overleg plaatsvinden waardoor het voor de wethouders, die allen water en klimaat in hun takenpakket hebben, mogelijk is om te zien hoe andere gemeenten in de Achterhoek omgaan met water. “Projecten zullen door de gemeenten zelf worden uitgevoerd, of in sommige gevallen intergemeentelijk, maar de algehele visie voor de omgang met water wordt door de bestuurders van de regio overeengekomen”.
Ook biedt het volgens Van Oostrum voordelen voor het verkrijgen van subsidie voor watergerelateerde projecten, zoals de vernieuwing van het marktplein in Steenderen. Dit project is deels betaald uit het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (DPRA), wat ambities stelt voor klimaatadaptatie in Nederland. “De bestuurlijke samenwerking zorgt ervoor dat we als regio één taal spreken, waardoor we onze belangen goed kunnen vertegenwoordigen”, aldus Van Oostrum. Met trots voegt hij toe: “De Nederlandse School voor Openbaar Bestuur heeft aangegeven dat we als regio vooroplopen met deze samenwerkingsvorm”.

Bewustwording
Aan het einde van de bijeenkomst in Steenderen krijgt elke bestuurder een pakketje mee met de bestuurlijke visie zelf en een afkoppelstuk voor de regenpijp. Het staat symbool voor de bijdrage die elke inwoner kan doen om de Achterhoek klimaatbestendig te maken: het afkoppelstuk zorgt ervoor dat regenwater niet meer het riool, maar de tuin ingaat, waardoor het ten goede komst aan de grondwaterstand. De gemeenten zien graag dat er bewustwording ontstaat: inwoners, bedrijven en organisaties kunnen een bijdrage leveren door na te denken over hun watergebruik en waar mogelijk maatregelen te treffen. Het project Weet Van Water, opgezet door de gemeenten en het waterschap, geeft hierin advies.