Grote weerstand tegen blijkbaar toch windturbines bij Keppel en Eldrik

Insprekers hekelen hernieuwde plannen

Door Liesbeth Spaansen

BRONCKHORST/HENGELO/LAAG-KEPPEL – Op 18 januari kregen, tijdens een zogeheten beeldvormende tafel, vijftien insprekers de mogelijkheid geboden om hun mening te geven over het onderwerp windmolens. Veertien betrokken bewoners stonden daadwerkelijk bij de microfoon om hun motivatie te delen met de vele aanwezigen in de raadzaal van het Bronckhorster gemeentehuis in Hengelo. Daarnaast waren ook nog achttien schriftelijke bijdragen ingestuurd. Het moge duidelijk zijn dat het voorstel van het college voor de Herijkte Routekaart Bronckhorst Energieneutraal 2030 van wethouder Pelgrom (CDA) niet voor iedereen in goede aarde is gevallen. Naast dat de gemeente Bronckhorst mogelijk windturbines in Keppel en Eldrik wil plaatsen heeft ook de gemeente Doetinchem vergevorderde plannen om nabij Laag-Keppel ook vier tot zes hoge windturbines te plaatsen waardoor het grootste windturbinepark van Gelderland kan ontstaan.

Herijkte routekaart
De raad ging deze avond in gesprek over de herijkte routekaart, een aangepaste versie van de in 2019 vastgestelde Verrijkte Routekaart Bronckhorst Energieneutraal 2030. Hierin is beschreven hoe de energievoorziening in Bronckhorst er in 2030 uit zou moeten zien, met name hoe de gemeente uit eigen kracht energieneutraal kan worden. Wat toen ontbrak was informatie over windenergie voor zowel de raad als de samenleving. Energievoorziening moet uit een goede energiemix komen, en beschreven in een gedegen plan. En nu ligt daar plots een herijkte routekaart, die volgens wethouder Pelgrom (CDA) snel moet worden geaccordeerd.

Inspraakronde
Voorzitter Johanna Bergervoet had na haar welkom aan alle aanwezigen, de taak om te zorgen dat elke inspreker zich aan de drie beschikbare minuten hield, wat lastig bleek gezien het onderwerp van de avond. Met boosheid, verontwaardiging, teleurstelling en emotie duidelijk op de gezichten van de insprekers te lezen, luisterden de aanwezigen aandachtig. De inhoud van elk betoog kon rekenen op goedkeurend applaus. Na elke inspreker kregen raads- en collegeleden de gelegenheid om vragen te stellen. Daar werd mondjesmaat gebruik van gemaakt.

De insprekers waren het allen eens dat de Herijkte Routekaart strijdig is met verkiezingsbeloften en coalitieakkoord, omdat het college aangaf op een andere manier energieneutraal te willen worden en ver weg te willen blijven van hoge windturbines. Dat zonder landelijke normen voor tiphoogte, afstands- en geluidsnormen, en zonder toetsing met betrekking tot regelgeving voor natuur, milieu en volksgezondheid, geen verantwoorde besluiten genomen kunnen worden. Ook het ontbreken van een goed participatieproces werd als kwalijk gezien.

“Hoe dichter de windturbine bij de woning komt te staan, hoe groter de gezondheidsschade”, aldus de heer Lasonder, die het spits afbeet.

“Het negeren van deze normen leidt tot gemis aan toetsing, onduidelijkheid, wantrouwen en het gevoel als burger misleid te worden”, is Maarten Esser stellig.

Mijnheer Immink benoemde het als bestuurlijk onbehoorlijk, juridisch onrechtmatig en maatschappelijk onacceptabel. “Het plan dat nu voorligt is een klap in het gezicht van bewoners van Eldrik en omgeving.” Hij wil dat dit plan uitgesteld wordt om de keuze voor een voorkeurslocatie wel zorgvuldig te laten verlopen. Een gang naar de rechter sluit hij niet uit.

“Realiseert u zich als gekozen raadslid welke onomkeerbare effecten dit op het milieu en op de daar wonende burgers en hun kinderen plus kleinkinderen heeft?”, vraagt de heer Jansen zich af.

Voormalig huisarts van Hummelo-Keppel Eric Assink beschrijft een casus van een collega huisarts, waarin duidelijk wordt welke gezondheidsschade een windturbine kan veroorzaken. Hij vindt het lastig om zijn “Participatie in 180 seconden” te benutten. Hij verhaalt over het concept Milieu Effect Rapportage (plan-MER), met hierin afstandsnorm, hoorbaar geluid, geluidsnorm en slagschaduw. Hij bestempelt het als niet handhaafbaar/niet acceptabel. “Je zou van een zorgzame overheid in zo’n dichtbevolkt land juist de strengste afstandsnormen van Europa verwachten.”

Klaas Govers gaat een stap verder. “Nu blijkt de heer Pelgrom van het CDA als wethouder een totale ommezwaai te hebben gemaakt in zijn visie over windmolens. Hij noemt dat zelf ‘voortschrijdend inzicht’. Dit wordt ervaren als kiezers bedrog.” Hij vindt het verontrustend dat het Dorps-Energie-Plan Keppel/Eldrik waarin het opwekken van windenergie nooit een optie geweest is, werd hernoemd tot Dorps-Energie-Proces waarin opgenomen werd dat opwek van windenergie mogelijk moet zijn. “Dit is pure manipulatie.”

Ineke van Tongeren woonde in 2019 en 2021 bijeenkomsten bij. Ze hekelt de haast van nu. De inspraak benoemt ze als ‘Vinkje gezet, maar er is geen inspraak’. “Plaatsing van giga windturbines verpesten en verzieken onze prachtige groene leefomgeving onherstelbaar.” Zij hoopt op betere inzichten, want “beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.”

De heer Strijker sprak namens Dorpsraad Keppel en Eldrik. “Wij vragen u alleen in te stemmen met de Herijking Routekaart voor wat betreft die wijzigingen die geen betrekking hebben op de (voorbereiding van) plaatsing van windturbines in het gebied Eldrik. Bij ongewijzigde vaststelling van de voorstellen van het college komen we vanaf 15 februari tegenover elkaar te staan.” Hij gaf aan dan tot de hoogste instanties te zullen gaan, “want de keuze voor plaatsing windturbines in Eldrik is fundamenteel onjuist.”

Zorgen voor het dicht bij huis beoogde toekomstige Windpark hebben de heer en mevrouw Witte. Naast gevolgen voor de gezondheid benoemen zij de gevolgen voor Bronckhorster Kroonjuwelen, de vele landgoederen langs de Oude IJssel, het gebrek aan burgerparticipatie en het niet kunnen benoemen van huidig energiegebruik.

De heer Van der Zijden benoemt de Wet Natuurbescherming, waarin staat op welke afstand gewerkt mag worden zonder verstorend bezig te zijn in de vaste rust en verblijfplaatsen van inheemse fauna. ´ “De inwoners van Bronckhorst hebben ook vaste rust en verblijfplaatsen. Inwoners van Laag-Keppel en Eldrik hebben niet het gevoel dat er goed met die vaste rust en verblijfplaatsen wordt omgegaan.” Gemeente Doetinchem houdt zich overigens niet aan afstand rondom een beschermd dorps- of stadsgezicht. “Een goede buurman hoort zich zo niet te gedragen?”

Landgoed ’t Mulra is een particulier landgoed gelegen aan weerzijde van de Oude IJssel. “Het natuur- en landschapsschoon en de cultuurhistorische waarde van landgoed ’t Mulra en omliggende gebied zal met de komst van een windpark ernstig en onherstelbaar worden aangetast. Het gebied zal haar aantrekkelijkheid als woon-, werk- en recreatiegebied verliezen”, aldus de heer Kuiper.

Roeland van der Velden vindt het proces rond de Herijkte Routekaart Bronckhorst Energieneutraal schimmig. “Deze politieke avond heeft niks vandoen met participatie. U hoort aan, maar we hebben geen uitgebreid inhoudelijk gesprek om tot goede keuzes te komen.”

Rob Meenhuis, namens de Stichting Tegenwind Keppel en Eldrik vertelt: “Het gebied Eldrik is op 5 juli 2021 aangewezen als enig potentieel zoekgebied voor windturbines welke zonder enige vorm van inbreng of inspraak van raad en/of inwoners is opgemaakt. Het belangrijkste hierin gehanteerde criterium was ‘hinder voor de inwoners’. Niets over schade aan mens en natuur, niets over kwetsbare flora en fauna, niets over de kwaliteit van leven voor de omwonenden.” Slechts acht (!) dagen later, op 13 juli 2021, wordt het ‘Ontwerp RES- Achterhoek 1.0’ gepresenteerd waarin het zoekgebied Eldrik (gebied B) niet goed genoeg scoort op basis van milieucriteria, maar wordt meegenomen vanwege het ‘in gang gezette traject’ met onderhandse afspraken, de ligging van het schakelstation Langerak en het genereren van geld door machtige landgoed-eigenaren, initiatiefnemers, co-ontwikkelaars en energiemaatschappijen. “Wij ervaren dit proces van de afgelopen vijf jaar als niet integer. De raad zou de wethouder opdracht moeten geven alternatieven anders dan hoge windturbines te onderzoeken, zoals ook in het coalitieakkoord is opgenomen. Wij hechten overigens veel waarde aan expliciet te melden dat we niet uit zijn een ander gebied in Bronckhorst voor windturbines te laten aanwijzen.”

Tot slot eist de heer Van Campen “dat in elk besluit van plaatsing van windturbines het begrip ‘voorzorgsbeginsel’ schriftelijk wordt vastgelegd. De juridische bescherming van de eigen bevolking is niet door de raad te negeren.” De voormalig militair weet hoe het is als er geen energie beschikbaar is. “We hebben een fijn land, de meningen verschillen of het fijn blijft.”

Vragen voor de wethouder
Na een korte pauze mocht de raad vragen stellen over de hele routekaart. Voorzitter Bergervoet dankte bij voorbaat de aanwezigen voor de goede sfeer van de inspraakronde en hoopte deze te kunnen voortzetten. De voorzitter gaf omwille van de tijd de raadsleden gelegenheid om slechts twee vragen te stellen.

Wat betreft windmolens in het gebied Keppel-Eldrik zei wethouder Wilko Pelgrom, portefeuillehouder, het volgende: “Ik wil de indruk wegnemen hier vanavond, dat deze routekaart zegt dat hier die windmolens komen. Deze routekaart zegt dat er een onderzoek, een verkenning wordt gedaan naar dit gebied, wat u als raad heeft aangegeven in 2021 om te kijken wat hier de mogelijkheden zijn. En ja, dan moeten we kijken wat de toekomstige regelgeving zegt. Ook vigerende wet- en regelgeving ten aanzien van natuur moeten we daarin meenemen. Voor mij staat nog niet vast dat dit gebied echt ook zo ingevuld kan worden. Ik begrijp dat dat zo opgevat is. Ik hoor ook over windmolens van 280 meter, maar laten we even met elkaar beseffen dat dit het standpunt is met de kaders die u mij als raad heeft meegegeven, waar we als college van hebben gezegd: dit verwerken we in de routekaart.”

De wethouder kreeg vragen te beantwoorden van Robbert van Velsen (GBB), Christina Oosterhof (GroenLinks), Hans Puijk (VVD), Martin Fröberg (D66), Bengt Stegeman (CDA) en Luuk Preijde (PvdA) over Dorps Energie Plannen, de RES, laagvliegroutes, windturbines, het goedgekeurde zoekgebied B rondom Eldrik, over het feit dat wind belangrijk is als energiebron om doelen te bereiken, innovatie op het gebied van energie zoals warmte-koudeopslag, mestvergisters, warmtepompen, over financiële haalbaarheid, de zes energiecoöperaties, de Langenberg en zon-op-dak, het opstarten van een lokaal nutsbedrijf, een lokaal eigenaarschap, over go-no go momenten, het experimenteren met energie na Hoog-Keppel nu in Steenderen, de geringe meetbare energieopbrengst, het bezoek van minister Bruins-Slot, informatie van specialisten en ambtenaren, over de problemen met net-congestie, participatie met betrokken inwoners van de zoekgebieden, een klankbordgroep, de stakeholders betrekken, ook te kijken naar het stille middenveld, de grafiek met planning, het besluit over grootschalige energieopwek, de urgentie ervan maar ook het recht om te amenderen. Ook de weerslag op bedrijventerreinen en woningbouw worden opgemerkt. Het uiteindelijke doel is met zijn allen aardgasvrij.

Een tweede beeldvormende tafel wordt gehouden op 8 februari. Vervolgens zal een oordeelvormende avond volgen. Op de website van de gemeente Bronckhorst zijn de inspraken en ook de beelden van de avond terug te lezen.

Bronckhorst.nl