De Goede Herder Kapel sluit de Bijbel

Laatste dienst op Paaszondag

Door Liesbeth Spaansen

VELDHOEK – De Goede Herder Kapel in de Veldhoek gaat sluiten. Tijdens de slotdienst die wordt voorgegaan door dominee Rineke van den Berg en domina Wilfrieda Stam op zondag 17 april vanaf 14.15 uur, wordt afscheid genomen. Fluitiste Mirjam van den Burg en organist Jan Buunk zorgen voor de muzikale begeleiding.

Goede Herder Kapel
Het kerkje aan de Schapendijk 4 in de Veldhoek is op 4 juli 1951 geopend met een inwijdingsdienst. “Vroeger, voor de oorlog, was bereikbaarheid belangrijk. Je had de grote kerken in Ruurlo, Hengelo en Zelhem, allemaal op acht kilometer afstand”, weet Henk Wentink, die in 2014 in het kapelbestuur kwam en in 2016 voorzitter werd. Hij was kerkrentmeester in de Lambertikerk in Zelhem, waar hij in 2021 terugtrad. Hij zit nog wel in de voorbereidingsgroep afscheidsdienst.

Om dichterbij te kunnen kerken werd al voor de oorlog door de kerkenraden van Hengelo en Zelhem het idee geopperd om in de Veldhoek een kerkje te stichten. Na de oorlog, in de wederopbouwfase is dat plan opnieuw opgepakt, maar intussen, eind 1949, werden al kerkdiensten gehouden bij Café Wentink.

In 1950 werd de Goede Herder Kapel gebouwd. “Er zijn zweetdruppels en fysieke arbeid ingestopt door onze ouders. Dat is ook een beetje de reden dat de sluiting bij sommige kerkleden nogal wat emoties oplevert”, weet Henk Wentink. “Het gebouw heeft een diepere betekenis dan alleen maar een kerk.”

De kapel stond helemaal vrij. “Het huis wat er nu naast staat, was er nog niet en er liep een zandpad voorlangs”, laat Henk zien op een oude foto. “Het is gebouwd van drijfhout na de oorlog, van de vele scheepswrakken in de Rotterdamse haven. Dat kwam ook omdat er een aannemer was uit Ridderkerk die het heeft gebouwd. Dat kan te maken hebben met de schaarste van het materiaal.” Henk Wentink haalt het probleem van de verf toch even aan. “Daardoor is het onderhoud qua verfwerk altijd een probleem gebleven.” Liever had hij gezien dat de in Skandinavië zo bekende verf zou zijn gebruikt.

De bouw in ’51 ging voortvarend. De kerk met kerkenraden kochten tegenover de kerk een stuk grond om te zijner tijd ook een pastorie te bouwen. “De ambitie lag vrij hoog, ze wilden hier een eigen (wijk)gemeente van maken.” Onder gezamenlijke verantwoordelijk, of zelfstandig. “In die tijd, de jaren ’50 en ’60, was de gemeenschap hier wat groter. Je kunt praten van een kern van 600-700 potentiële gemeenteleden.”

Die pastorie is er nooit gekomen. In de jaren ’80 verkocht het kapelbestuur de grond weer, inmiddels bouwgrond, en er kwamen huizen te staan. Al ontstane tekorten die de kapel had, werden met deze opbrengst opgevuld. “De kerkenraad vond het in het begin van deze eeuw steeds minder verantwoord om met de terugloop van kerkgangers wekelijks de kerkdienst te houden. Bovendien was er uiteindelijk maar één predikant in Hengelo en één in Zelhem. In 2010 is besloten om maar één keer in de maand de dienst te houden.”

Het probleem waar het kapelbestuur mee te maken kreeg in 2016-2017 is het onderhoud van het gemeentelijk monument. “Dat ben je aan regels gebonden en we waren bang dat we onderhoudsplichtig waren. Dat bleek niet zo te zijn gelukkig, maar het bestuur wilde het gedegen aanpakken. Een aannemer en schilder kwamen kijken. De raming bleek toch 30 tot 50 duizend euro.” Ook met subsidiepotjes links en rechts, zou de spaarpot van de kapel uitputten. De moederkerken zouden moeten bijspringen en dat vond de kerkrentmeester niet verantwoord voor het aantal mensen dat de kerk bezocht.

Veel kerken in de regio gaan dicht, is al duidelijk geworden. Het gemis van jonge mensen in de besturen is voelbaar. “Mijn vrouw en ik zijn 73 en 75 jaar en zijn de jongsten, alle anderen zijn daar boven, tot aan 94 jaar”, rekent hij voor. De kern van zo’n 25 tot 30 mensen kwam tijdens een aantal gemeenteavonden bijeen en gaven hun mening over bijvoorbeeld het dure onderhoud en over het eventuele sluiten. “Een alternatieve plek werd voorgesteld om de kerkelijke bijeenkomsten te houden, bijvoorbeeld in Zaal de Veldhoek, bij voormalige Appie Happie of het zaaltje bij de voormalige school in de Veldhoek. Maar nee, dat wilden ze niet, want ‘hier is het zo gezellig, hier wordt je gezien en als je er niet bent, dan missen ze je’. Het is het wij-gevoel.”

Uiteindelijk is besloten De Goede Herder Kapel inderdaad te sluiten. “We hadden onze problemen wel voorgelegd aan de gemeente. Mochten we er een koper voor vinden en er een andere bestemming op moeten komen, onder voorwaarde dat het gebouw in tact blijft, wilden zij hun medewerking wel verlenen.”

De advertentie stond in het Contact. “Binnen een week was er een koper. Die gaat er wonen. Een voorlopig koopcontract werd gesloten en er waren gesprekken met de gemeente.” De overdracht van de kerk is 28 april 2022.

De kerk wordt woning. De buitenkant blijft een kerkmonument en ook de klok mag blijven. Die heeft een interessante geschiedenis. In de oorlog zijn veel klokken uit kerken gestolen. Die zouden op een schip worden afgevoerd naar Duitsland, maar dat verging in de toenmalige Zuiderzee. Van de teruggevonden klokken werd er één naar Zelhem gestuurd, maar de Lambertikerk had net nieuwe klokken. De dominee liet ze naar de kapel brengen. Meesterarchivaris van de Lambertikerk Rijsdorp ontdekte dat de klok uit Huijbergen, bij Breda kwam, maar de broederschap gaf toestemming om de klok te laten hangen, zolang het kerkje er zou zijn. “Nu we het kerkzijn wilden eindigen, hebben we hen opnieuw geraadpleegd, maar omdat het gebouw in tact blijft, mag de klok blijven.” Het orgel van een Steenderense orgelbouwer krijgt wel een nieuwe bestemming. “Hij wordt uitgebouwd, gerestaureerd en verkocht. De kopers uit Veenendaal beleven plezier aan het opknappen van het orgel.”

De voorbereidingsgroep afscheidsdienst bestaat uit zeven mensen. Deze hebben uitnodigingen verstuurd voor de slotdienst. Omdat de kerk voor deze dag te klein zal zijn, is in een naast de kerk staande tent, deze dienst ook te volgen. De Goede Herder Kapel zal officieel als vierplek worden gesloten, door de grote bijbel dicht te doen en te overhandigen aan de voorzitter van de kerkenraad van Zelhem. “Het boek wordt gesloten, een mooie symboliek”, vindt Henk. “Deze bijbel komt uiteindelijk in Museum Smedekinck te liggen en aan het publiek getoond.”