Hengelo - Steenderen 70 jaar geleden

ma 25 mrt, 17:46

HENGELO/STEENDEREN - Aan de hand van krantenberichten blikken we terug op gebeurtenissen uit het verleden. Deze week gaan we 70 jaar terug in de tijd naar maart 1954.

Door Willy Hermans

Richard Pape in Steenderen en Hengelo
De Engelse journalist Richard Pape, de schrijver van Boldness be my friend (Met hand en tand) bracht een bezoek aan Hengelo en Steenderen. Het doel is het inlossen van de ereschuld der dankbaarheid, ter nagedachtenis aan de mensen die hem geholpen hebben, nadat zijn vliegtuig in september 1941 in Dunsborg was neergestort. Op 18 maart wordt bij het monument in Steenderen een krans gelegd.
Gisteren was Pape in Hengelo. Het gold een informeel bezoek voor het maken van foto’s. Burgemeester Van Hoogstraten trof hem op het kerkplein. Vanzelfsprekend maakte Hengelo’s eerste burger een praatje met de Engelse gast. Pape vertelde hem, dat hij een foto wilde maken van het 'torentje' van Hengelo, waar hij destijds omheen heeft gecirkeld met het toestel. Dat 'torentje' moest de burgemeester toch even rectificeren. Daarom maakte hij Pape duidelijk, dat zijn gemeente de hoogste toren heeft van de Achterhoek. En daar zijn de bewoners van Hengelo maar wat trots op.
Pape vertelde dat hij ook een foto wilde maken van het terrein bij de boerderij van Enzerink, waar het vliegtuig was neergekomen. De burgemeester vertelde hem dat dat niet meer te herkennen is, want er is nogal wat veranderd. De bomen zijn weg en het weitje is anders geworden. Pape heeft het terrein teruggezien, nadat een ander het hem heeft aangewezen. Hij heeft gelogeerd bij Jolink op de Keijenburg. De echtgenote van Jolink is de vroegere weduwe van de gefusilleerde Besselink. Pape was verheugd mevrouw Jolink weer te ontmoeten. Bijzonder prettig was zijn mededeling, dat alle leden van de bemanning nog in leven zijn. Hij heeft beloofd in de zomer terug te zullen komen met Jock Moir.

Richard Pape bracht groet aan redders en ontving Medal of Thankfullness
Sober, maar bijzonder piëteitsvol was de bijeenkomst die in het gemeentehuis van Steenderen was belegd. Richard Pape, oud-navigator van de R.A.F. kwam na dertien jaar terug naar de streek, waar hij met een Stirling-bommenwerper bij Hengelo neerstortte, om de mannen die voor hem vielen, te danken. Het sterven van wijlen Jan Agterkamp en Bernard Besselink was verzinnebeeld in een eenvoudig kruis, dat staat in de tuin van het gemeentehuis.
Voor deze officiële ontvangst kwamen naast B & W van Steenderen, ook burgemeester Van Hoogstraten en velen van het voormalig verzet in de raadszaal bijeen. Burgemeester Heersink heette de gasten van harte welkom, speciaal Richard Pape en de nabestaanden van Agterkamp en Besselink.
Na de openingstoespraak in het Engels verzocht Heersink namens beide families om een brief met de daarbij behorende zilveren lepeltjes met ’t wapen van Steenderen aan Sir Winston Churchill te willen aanbieden als bewijs van sympathie en loyaliteit van het Nederlandse volk. Deze lepeltjes waren reeds indertijd, toen Pape trachtte naar Engeland te komen, bedoeld om aan de Britse leider te worden overhandigd. Voorts overhandigde de burgemeester de oud-navigator een fotoalbum met een aantal voor Pape zeer waardevolle foto’s. Het deed Heersink bijzonder groot genoegen bemerkt te hebben dat Pape zijn vrienden niet heeft vergeten.

Medal of Thankfulness
Zeer treffend was daarna het moment, waarop burgemeester Van Hoogstraten aan Pape de grote dank van Hare Majesteit de Koningin overbracht en hem mededeelde, dat hem op voordracht van de Minister van Buitenlandse Zaken de ‘Erkentelijkheidsmedaille' in zilver was verleend. Deze onderscheiding toont aan de voorzijde een beeld van een jongen, die een doorn trekt uit de poot van een leeuw (het zogenaamde beeld van weldoen). Op de achterzijde van de medaille staat de Nederlandse leeuw. Van Hoogstraten speldde Pape deze onderscheiding naast de vele, die als een bewijs van moed en trouw reeds zijn borst sieren.

'Ik ben gekomen om te eren en te groeten'
Richard Pape verzocht hierna zijn hoogste dank aan Koningin Juliana te willen overbrengen voor de hem verleende onderscheiding. Vervolgens wees hij er op, dat hij na dertien jaren weer naar Nederland was gekomen, met grote eerbied en nederigheid, doch tevens vervuld van grote trots en vreugde. Hij was gekomen om de dappere Nederlanders te eren en te groeten, die voor hun vaderland stierven.
Pape betreurde het zeer dat zijn vriend en vluchtmakker William (Jock) Moir hier niet aanwezig kon zijn, omdat zijn gezondheid dat nog niet toestaat. "Maar wanneer straks in de zomer de zon over uw land straalt, dan zullen Jock en ik terugkomen om samen ons hoofd te buigen voor dat kruis, waarop de namen vermeld staan van onze redders: Jan Agterkamp en Bernard Besselink.” Pape beëindigde zijn toespraak door met grote ontroering en zeer bewogen in het Nederlands het zesde couplet van het Wilhelmus uit te spreken.
Hierna volgde de onthulling van de plaquette onder de tonen van het Engelse volkslied God save the Queen. Op de plaquette staat de tekst: 'In dankbare herinnering aan Bernard Besselink en Jan Agterkamp. Er is geen beter bewijs om zijn liefde, trouw en vriendschap te tonen, dan zijn leven te offeren voor zijn vaderland en zijn vrienden. Richard Pape en Jock Moir van de R.A.F.'

Vervolgens legde hij een krans voor het monument, waarna hij zich naar de moeder van Agterkamp en mevrouw Jolink-Besselink begaf, die hij miniaturen van de door hem verleende onderscheidingen opspeldde. Met het Wilhelmus, gezongen door de schooljeugd, was deze sobere, maar ontroerende plechtigheid afgelopen. Alle genodigden begaven zich naar weer naar de raadszaal, waarna Pape afscheid van Steenderen nam. Na de plechtigheid bij het monument heeft de 82-jarige vader van Jan Agterkamp woorden van dank gesproken. Hierna vertrok Pape naar Hengelo om daar de familie Enzerink van de Rustenberg te ontmoeten, waar het vliegtuig in september 1941 neerstortte.