Tien boeken strijden om landelijke prijs

29 september 2022, 11:00 Cultuur Baak

Over Kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen

MEGCHELEN/BAAK – Tien boeken strijden dit jaar om de Ithakaprijs, de belangrijkste Nederlandse prijs voor boeken of journalistieke producties over kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen. Het boek ‘De laatste heer. Hoe de bevoorrechte klasse in Nederland plaatsmaakte voor de gewone man’ van Astrid Schutte, over haar vader Jan Schutte en Werner Helmich, de laatste eigenaar van Huize Baak, is één van de kanshebbers voor de prijs.

Het is de achtste keer dat deze prijs zal worden uitgereikt. Het is een initiatief van stichting Kastelen, historische Buitenplaatsen & Landgoederen (sKBL). Op 13 oktober wordt tijdens de uitreiking in Huis Landfort in Megchelen bekend wie de winnaar is.

De laatste heer
In 2019 ontving Astrid Schutte het Ithakastipendium om een boek te kunnen schrijven over de relatie tussen haar vader Jan Schutte en Werner Helmich, de laatste eigenaar van Huize Baak. De eerste is een zoon uit een lokaal boerengezin die op zeer jonge leeftijd zijn beide ouders verliest en als wees onder het toezicht komt van een vrij harteloze vader. Hij schopt het in het Gelderse plattelandsdorp Baak tot directeur van de plaatselijke Rabobank. Werner Helmich is de laatste eigenaar van Huize Baak, waartoe ooit ruim duizend hectare land behoorde en die nog werd opgevoed in de tijd waarin feodaliteit in Oost-Nederland geen onbekend fenomeen was.

Andere boeken die kans maken zijn ‘Biljoen’, van Conrad Gietman en Jorien Jas (red.), ‘Haagse Huizen van Oranje’ van Paul Rem. ‘Den Aalshorst’ van Jan ten Hove, ‘Trouw aan Twente’ van Eugenie Mogendorff-ter Kuile, ‘Tuinkoepels’ van Martin van den Broeke en Wim Meulenkamp, ‘Kasteel Helmond’ van Wies van Leeuwen, ‘Bulletin KNOB Jaargang 120’, Themanummer Buitenplaats Landschappen, 2021 nummer 4, ‘Boeren op de buitenplaats’ van Gerrit van Oosterom en ‘Atlas van Twickel van Jan Haverkate en Aafke Brunt.

Jury
De jury bestaat uit Paul Schnabel (voorzitter jury), René Dessing (secretaris jury / voorzitter sKBL en directeur stichting Erfgoed Landfort), Yme Kuiper (emeritus hoogleraar historische Buitenplaatsen en Landgoederen, RUG), Marcel van Ool (cultuurhistoricus, adviseur landschap en cultuurhistorie bij Staatsbosbeheer), Juliette Jonkheer-Duynstee (kunsthistoricus, publicist en expert voor buitenplaatsen langs de Vecht).

Achtergrond prijs
Deze prijs is in 2015 door sKBL geïnitieerd en dankzij een genereuze gift voor vijf jaar mogelijk gemaakt door de op 27 augustus 2020 overleden oud-staatssecretaris Mr. Els Veder-Smit. De prijs is bedoeld voor interdisciplinair (wetenschappelijk) onderzoek rond kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen. Tevens wordt jaarlijks een stipendium uitgereikt. Het stipendium maakt onderzoek naar deze aandachtsgebieden mogelijk. De prijs en het stipendium bedragen ieder 5000 euro. In 2020 heeft een nieuwe particuliere schenker die vooralsnog anoniem wil blijven, besloten om deze prijs en het stipendium tot en met 2029 mogelijk te maken. Dit jaar zijn er drie inzendingen voor het stipendium. De winnaar wordt ook op 13 oktober bekend gemaakt.

Over sKBL
sKBL werd opgericht na afloop van het Nationale Jaar voor de historische Buitenplaatsen 2012. De stichting richt zich op het vergroten van de publieke zichtbaarheid van het monumentale erfgoed dat samenhangt met kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen. Bovendien is zij een landelijk organisatie voor direct betrokkenen bij de instandhouding van dit monumentale erfgoed.