Of het Martinushuus straks onderdeel is van de toekomstige bestemming van de St. Martinuskerk is een stuk onzekerder geworden. Foto: Alice Rouwhorst

Of het Martinushuus straks onderdeel is van de toekomstige bestemming van de St. Martinuskerk is een stuk onzekerder geworden. Foto: Alice Rouwhorst

Realiseren Martinushuus in kerk verder weg dan ooit

Algemeen

BAAK - Komt het Martinushuus in de Martinuskerk er nu wel of niet? Zag het slagen van het hele dorpshuisproject er afgelopen zomer nog zeer rooskleurig uit, nu, een paar maanden later, is het zeer onzeker en lijkt het of alle voorbereidingen van de afgelopen jaren voor niets zijn geweest. Hoe kan dit? Harry Franck (Stichting Vrienden van de Parel van Baak), Tanja Bela (Baaks Belang) en Ilonka de Beij (Stichting Martinushuus) vertellen hoe het zit.

Door Alice Rouwhorst

Een korte terugblik
Uit een enquête, in 2016 gehouden door Baaks Belang, was vast komen te staan dat onder de bewoners van Baak behoefte/draagvlak was voor een dorpshuis waarin men elkaar kon ontmoeten en waar men verschillende activiteiten kon organiseren die de leefbaarheid in het dorp ten goede zouden komen. De bevolking sprak zich tevens uit voor het huisvesten van het dorpshuis in het achterste, leegstaande gedeelte van de kerk. Met deze uitslag ging de Stichting Vrienden van De Parel in opdracht van Baaks Belang aan de slag. Plannen en tekeningen werden gemaakt voor aanpassingen in de kerk, zodat deze kon voldoen aan de functie van een dorpshuis/ontmoetingscentrum. De plannen werden enkele keren bijgesteld en versimpeld, zodat het ook financieel haalbaar werd.
Ondertussen werd er gezocht naar fondsen en subsidies voor de interne verbouwing. Deze werden onder meer gevonden bij provincie en gemeente met de duidelijke restrictie dat er draagvlak moest zijn en het dorpshuis de leefbaarheid in het dorp moest vergroten. De Parel had ook de toezegging van volledige medewerking van het parochiebestuur. Ze zouden eigenaar van de hele kerk met alle gronden worden voor een symbolische euro op voorwaarde dat de negatieve waarde van de kerk (het gebouw kost meer dan dat het opbrengt) teniet werd gedaan met de waarde van de grond rondom de kerk. Daarnaast was afgesproken dat De Parel moest kunnen aantonen dat ze de exploitatie rond zou krijgen, ze de parochie kon verzekeren dat het Martinushuus voor meerdere jaren in de kerk zou zetelen én ze niet om een zogenaamde ‘bruidsschat’ zou vragen voor de toekomstige instandhoudingskosten. Dit waren de partijen in 2018 overeengekomen in een conceptafspraak.

Zomer en najaar 2021
Het parochiebestuur veranderde dit jaar echter van gedachten. Franck: “Het parochiebestuur legde een extra eis op tafel, namelijk dat we voor de grond zouden gaan betalen. Ik noem dit ‘achteruit- onderhandelen’. We spraken opeens niet meer op basis van de uitgangspunten waar we mee waren begonnen. Het financiële plaatje zag er opeens compleet anders uit. Voor de grond had De Parel geen budget. Daarom zijn we op zoek gegaan naar een externe economische drager die we vonden in de vorm van een projectontwikkelaar. Deze wilde investeren in de kerk om er bijvoorbeeld zorgwoningen in te maken met op de begane grond ruimte voor het Martinushuus. We waren opgelucht dat we weer verder konden en waren ervan overtuigd dat het nu allemaal geregeld was. Het Martinushuus in de kerk zou eindelijk een feit zijn.”

In de steek
“Tot onze grote verbazing werd het bod dat we samen met de projectontwikkelaar op tafel hadden gelegd niet geaccepteerd door het parochiebestuur. In de onderhandelingen zijn we niet tot elkaar gekomen, het gat bleef té groot. Daarmee was het voor ons, spijtig genoeg, over en uit. Of we de dupe zijn van de gekte op de vastgoedmarkt durf ik niet te zeggen. Ik vind wel dat de parochie het dorp op deze manier in de steek laat. De kerk is toch vooral van de Baakse gemeenschap en door hen zijn we min of meer terug bij af. Ik blijf hoop houden, want het wil niet zeggen dat het Martinushuus in de kerk helemaal van de baan is. Ik denk dat de parochie de kerk binnenkort in de verkoop zal doen. Dan kan elke partij een bod uitbrengen en ons meenemen in zijn of haar plannen. Dit houden we natuurlijk nauwlettend in de gaten en we hopen mee te kunnen liften met de koper.”
“Het is jammer dat we nu afhankelijk zijn van derden; we zijn niet direct meer aan zet. Of er moet zich nu nog een geldschieter aanbieden. De toezegging voor de subsidies liep tot eind september. We hebben verlenging aangevraagd om deze subsidies en bijdragen uit fondsen, we praten over ruim drie ton euro(!), te behouden voor de Baakse gemeenschap, maar dit verzoek is afgewezen. De belangrijkste reden was dat we geen duidelijkheid kunnen geven wanneer het wél lukt om de ruimte te verwerven met een sluitende begroting. Naast een maatschappelijk verlies is het ook een groot financieel verlies voor het dorp. Jammer dat de ruim drie ton aan toegekende subsidies niet ter beschikking komt voor de bevordering van de leefbaarheid van het dorp Baak.”

Jarenlange arbeid voor niets
Door het afwijzen van het bod is jaren voorbereidingswerk min of meer voor niets geweest. “Heel teleurstellend dat het zo gelopen is. Er is jarenlang door diverse mensen aan gewerkt en de laatste tijd is Harry als kartrekker met hulp van anderen er zó ontzettend druk mee geweest. Er was geen dag dat er geen contact was met gemeente, provincie, architecten enzovoort. Aan hun inzet heeft het niet gelegen”, zegt Tanja Bela.

Op zoek naar een andere accommodatie
“Stichting Martinushuus heeft heel veel plannen op de plank liggen, waarbij de inwoners van Baak elkaar kunnen ontmoeten en die de leefbaarheid in Baak kunnen vergroten. We hebben nu alleen geen zicht meer op een ruimte”, zegt Ilonka de Beij. “Het is zaak om een andere geschikte ruimte in het dorp te vinden waar we (een deel van) de activiteiten kunnen houden. Met nog steeds in ons achterhoofd dat het kerkgebouw nog niet helemaal van de baan is.”
In de enquête van 2016 werden meerdere panden genoemd als een optie voor een ontmoetingsruimte. Naast de kerk waren dat onder meer Huize Baak, Concordia en de St. Martinus basisschool. Die laatste is ten prooi gevallen aan de slopershamer en dus geen optie meer, de andere misschien wel.
“We moeten nu creatief denken. Wat is er verder in het dorp nog meer geschikt?”, vraagt Franck zich hardop af. Hij, Bela en De Beij denken ‘out of the box’. Hun ideeën variëren van het neerzetten van containers, het Dambroek, leegkomende of leegstaande panden in het dorp tot een nieuw te bouwen dorpshuis in een eventueel toekomstig nieuwbouwplan in het dorp. “Wij als Parel doen nu even een stapje terug”, zegt Franck, “maar blijven de ontwikkelingen op de voet volgen.” Baaks Belang heeft daardoor zijn opdracht min of meer weer teruggekregen. Zij zijn weer aan zet om het dorpshuis levend te houden in het dorp.