Zuiveren van elementen
75 Jaar Bevrijding
Door Willy Hermans
HENGELO - Op 1 april 1945 is Hengelo bevrijd, maar wat gebeurde er in die maanden erna? Wekelijks volgen we met behulp van krantenknipsels en archiefstukken de loop van de gebeurtenissen in de zomer na de bevrijding waarin de oorlogstijd nog zijn sporen naliet.
Hengelo, 9-15 juli 1945
Nog niet alle Duitsers (door iedereen moffen genoemd) waren uit het land, blijkt uit het dagboek Derk-Jan Smeitink in juli: “Zoowaar hebben we vandaag weer bonnen kunnen halen waarop we allicht straks weer wat tabak toegewezen krijgen, ik vind het wel goed, ik heb nu in het geheele huis geen stengeltje tabak meer. Vandaag en gisteren geen pijp warm gehad, een sigaret werd me nog wel gepresenteerd, maar daar hou ik niet van. Maar dat is het ergste niet, overigens krijgen we langzamerhand meer en uitgebreider levensmiddelen toewijzing en dat is het voornaamste. De moffen zijn nu zoo ongeveer het land uit, alleen nog een 3000 man technisch personeel moffen is hier gebleven om de miljoenen mijnen op te ruimen, die de moffen op de meest geraffineerde en geniepige manier overal hebben neergelegd. 't Is goed dat zoo'n gevaarlijk werkje de moffen zelf moeten opknappen. 't heeft al meer dan genoeg Nederlanders het leven gekost en nog dagelijks gebeuren er ongelukken in de streken waar de menschen weer naar hun huizen en grond terugkeeren.”
Uit De Oranje Bode – Radiosurrogaat
De oorlog was dan wel voorbij, maar er moest nog afgerekend worden met NSB’ers en ‘collaborateurs’. “Zuiveren van deze elementen”, werd het genoemd:
“2 juli – Het hoofd van de Politieke Opsporingsdienst te Hengelo (G) verzoekt ieder, die verklaringen af kan leggen, die bezwarend kunnen zijn voor de te Hengelo (G) gearresteerde leden of sympatiseerenden der voormalige NSB of collaborateurs, dit zoo spoedig mogelijk mondeling of schriftelijk te doen. Ieder wordt dringend verzocht zijn volleedige medewerking te verleenen, ook in gevallen waarbij het een beruchte persoon betreft, daar voor veroordeeling van deze laatste ook getuigenverklaringen noodig zijn. Men bedenke dat het van het grootste belang is dat ons Vaderland zoo spoedig mogelijk van bovengenoemde elementen wordt gezuiverd. Anonieme klachten worden terzijde gelegd, evenals klachten welke persoonlijke haat betreffen.”
Gelukkig kon er weer kermis worden gehouden, inclusief markt!
“11 juli – Opnieuw een paardenmarkt
De eerste Hengelosche paardenmarkt na de bevrijding heeft Woensdag 11 juli weer plaats gehad. Het was er nog niet één zooals we die kennen van vóór den oorlog, toen er op deze kermismarkt gemiddeld 600 stuks aan de lijn stonden, maar het begin is er. Hoofdzakelijk betrof de handel dan ook enkele veulens, omdat die in oudere paarden nog niet vrij is. We twijfelen er niet aan of de volgende nog dit jaar te houden markten – en dat zijn er 8 – zullen geleidelijk in aanvoer en handel toenemen, naarmate de handel minder aan banden is gelegd.
13 juli – Kermis
Voor het eerst na de bevrijding werd weer kermis gevierd in Hengelo. Het nieuwe comité heeft direct dit oude volksfeest in al zijn glorie doen herdenken. Dit is mede te danken aan de milde bijdragen der ingezetenen en het schitterende zomerweer op beide dagen. Door het drukke verkeer konden er in het dorp geen vermakelijkheden plaats hebben, zoodat alles zich afspeelde op de Bleek en zijn mooie omgeving. Toch konden er een paar optochten door de dorpsstraten worden gehouden. ’s Morgens van een keurige ruiterstoet, waarvan de leden aan het ringrijden te paard deelnamen en waarbij we voor het eerst ook enkele dames opmerkten. ’s Middags had de optocht voor het vogelschieten plaats met vendelzwaaiers. Ook ontbraken de bielemans niet, de schrik der jongedames. De muziek Concordia verleende bij een en ander haar onontbeerlijke medewerking.”