Wandelingen door Joods Zutphen heeft seizoen weer geopend
Boek over onderduiken in Zutphen
Zutphen - 'Pak- en zakjoden', werden de Joodse handelaren in de achttiende eeuw genoemd; zo blijkt uit de stadswandeling door Joods Zutphen die weer een nieuw seizoen is gestart. Peter Kooij wandelt met een groepje deelnemers de Rosmolensteeg in.
Antisemitisme is zeker niet alleen een verschijnsel uit de tweede wereldoorlog. Sterker nog; Jodenhaat lijkt wereldwijd weer op te laaien. Zou onbegrip aan de basis staan van dit vreemde verschijnsel? Een anderhalf uur durende stadswandeling maakt in ieder geval veel duidelijk over het Joodse leven in Zutphen vanaf de achttiende eeuw tot nu.
In de middeleeuwen vestigden de eerste Joden zich al in Zutphen maar in de archieven is vooral veel te vinden over de Joodse gemeenschap vanaf de achttien eeuw. De eerste synagoge van Zutphen stamt uit 1815. Deze stond in de Rosmolensteeg. Pas in 1879 werd wat de huidige synagoge is, ingewijd. Na de oorlog besloot de Joodse gemeenschap kleiner te huizen en werd de synagoge notabene een machinefabriek.
De Stichting tot Behoud Synagoge Zutphen wist de sloop van het historische pand tegen te houden. De Orthodox Joodse Gemeente voor Apeldoorn, Deventer en Zutphen gebruikt het gebouw voor diensten. Ook zij er geregeld lezingen en concerten. De wandeling die Kooij -zelf niet Joods- leidt, voert langs Nieuwstat; vóór de oorlog een bruisende Joodse winkelstraat met bakkers, slagers, en lunchroom het klaverblad. Hannie Jacobs, die de deelnemers van de wandeling na de tijd ontvangt met koffie en thee, kan er kleurrijk over vertellen. Ze volgde er bijles en het rookgordijn dat er altijd in de lunchroom hing, zal ze niet snel vergeten. De wandeling voert langs de Barlheze, ook een straat waar veel Joden leefden en werkten. De struikelstenen in de Barlheze maar ook op andere plekken in de stad herinneren aan waar Joden woonden en zijn vermoord. Aan de Oude wand 94 stopt Kooij en vertelt over Leo Krukziener die samen met negen anderen twee jaar en acht maanden ondergedoken heeft gezeten op de bovenverdieping van het pand. Krukziener, die na de oorlog onder de naam Aryeh Hazon verderleefde in Israël, schreef een boek over die tijd en over de redding van zijn familile tijdens de holocaust. Het boek kwam uit in het Engels en is nu vertaald in het Nederlands.
Zondag 12 april van 15.00 tot 17.00 uur wordt het boek gepresenteerd in de synagoge. Het eerte exemplaar wordt aan de schrijver zelf overhandigd.
www.nigdestedendriehoek.nl