Verzwegen geschiedenis voor het voetlicht gebracht

Cameahwait toont een soort documentaire, life on stage met afbeeldingen, video’s en geluid

Door Alice Rouwhorst

KEIJENBORG/DOETINCHEM – Bij binnenkomst verontschuldigt hij zich voor zijn klushuis, wat nog niet helemaal af is. De frisse, kleurrijke eetkamer met een grote dromenvanger aan de muur waar we aan de hoge tafel gaan zitten is dat, net als de bovenverdieping, wel. “De resterende werkzaamheden besteed ik uit, want ik ben klaar met het geklus.” Ruim drie jaar woont hij nu in het dorp, waar hij zijn eigen leven leidt met vrouw en twee dochters. Het bevalt hem goed. Hij wilde terug naar groen en ruimte en zo kwam hij in Keijenborg terecht.

Dat zijn afkomst niet in Nederland ligt is direct duidelijk, getuige zijn getinte huid, pikzwarte lange haar waarin een veer is vastgemaakt. Het met oranje en zwart gekleurde vest met ruiten en de mocassins aan zijn voeten doen de rest. “Ik loop niet in traditionele kleding met een grote verentooi, want dan maak ik een karikatuur van mezelf. Bovendien weet ik daar ook niet alles van. Veel kleding en kleuren hebben een betekenis die ik niet ken”, aldus Cameahwait (47), dat ‘hij die niet loopt’ betekent in de taal van de Shoshone, een inheems volk uit Noord-Amerika. Cameahwait heeft zijn roots bij deze natie liggen en die van de Lakota.

Een helder visioen
Als baby kwam Cameahwait met zijn moeder naar Nederland. Zij was door blanken meegenomen uit een reservaat, ‘concentratiekamp’ zoals Cameahwait het noemt, in een tehuis geplaatst, verkocht en naar Curaçao gebracht. Daar ontmoette ze zijn vader, ook een oorspronkelijke Amerikaan. Begin jaren tachtig kwam hij met zijn moeder naar Nederland. “Ze leerde een Amsterdammer kennen, trouwde en samen begonnen ze een rozenkwekerij in Vleuten. Ik heb daar een fijne jeugd gehad op de tuinderij tussen de boeren.” Een paar jaar werkte hij bij de politie. Maar daar lag zijn roeping niet. Een helder visioen van een inheemse Amerikaanse vrouw die lopend naar hem toe kwam met een lepel met aarde vertelde hem wat hij moest gaan doen. Hij moest terug naar zijn roots. Vanaf dat moment is hij op zoek gegaan naar zijn afkomst, naar het verhaal van zijn voorvaderen. Dat is inmiddels elf jaar geleden. Op de vraag waarom hij dit verhaal wil vertellen zegt hij: “Het zit in mijn DNA. Het moet verteld worden, want het gaat over mijn volk. Inwendig huil ik als ik erover vertel.”

Verzwegen geschiedenis
Sinds 2019 geeft Cameahwait presentaties over het lot van de oorspronkelijke bevolking van Amerika, de ‘Indianen’, die heden ten dage nog steeds onderdrukt worden en leven in reservaten. Zijn expertise ligt bij zowel de feiten uit een verzwegen geschiedenis als de hedendaagse problematiek binnen huidige bezette gebieden op het gehele Amerikaanse continent. Met zijn prikkelende, dynamische en meeslepende presentatie vertelt hij dát wat niet in de geschiedenisboeken staat of zeer onderbelicht is, de andere kant van ‘The American Dream’. Hij laat zien hoe de daden van toen nog steeds doorwerken in de huidige maatschappij. Zijn verhaal werpt een licht op een duistere geschiedenis.

Uitgeroeid, verjaagd of tot slaaf gemaakt
Het begin van het verhaal van Cameahwait begint in 1491. Hij laat zien hoe toen de situatie in Europa en Amerika was vóórdat Columbus Amerika in 1492 ontdekte. “Columbus dacht dat hij in Indië was, want dat was zijn reisdoel en noemde daarom de inwoners van het land ‘Indianen’. Maar hij was verdwaald. Dit was het begin van de kolonisatie van inheemse volkeren en in latere jaren ‘de doctrine van de ontdekking’.
De Europeanen kwamen, plantten een vlag in de grond en daarmee was alles, het volk, de dieren, de grond en de grondstoffen van het land dat de vlag plantte. Met hun komst werd de oorspronkelijke cultuur en religie hardhandig verdreven en werden de naties bekeerd tot het katholicisme. De Europeanen brachten ook ziekten mee die de inheemse bevolking niet kende, waardoor veel naties stierven of ze werden stelselmatig uitgeroeid, verjaagd, tot slaaf gemaakt en verbannen in reservaten.
Mannen en vrouwen werden onder dwang gesteriliseerd. Kinderen werden in katholieke kostscholen ‘heropgevoed’. Dat wil zeggen dat ze hun eigen taal niet mochten spreken, hun lange haren werden afgeknipt en ze moesten schoolkleding dragen. ‘Kill the Indian, save the man’, dat was het devies. Met andere woorden maak er een Engelsprekend persoon van. Denk niet dat dit alleen in een ver verleden gebeurde. Het gebeurde tot ver in de twintigste eeuw en de onderdrukking vindt nog steeds plaats.”

Presentatie op basis van feiten
Cameahwait heeft heel veel research gedaan: internet, boeken, interviews. Op basis van al die informatie heeft hij een presentatie gemaakt. “Het is een soort documentaire, life on stage met afbeeldingen, video’s en geluid. De zaal is vaak muisstil en verbijsterd. Het is geen rozengeur en maneschijn verhaal. Het verhaalt over de ergste genocide in de geschiedenis. Het gaat mij om bewustwording van dit feit. Ik kom mensen niet de les lezen, heb geen opgeheven vinger. Ik vertel op een indringende manier over de geschiedenis van de kolonisatie van inheemse volken van Amerika.” Cameahwait toont overtuigend aan dat het in omvang de holocaust van de Tweede Wereldoorlog overtreft.

Een plek reserveren
Op vrijdag 1 december is Cameahwait met zijn ongeveer twee uur durende presentatie inclusief pauze, ‘Inheemse volkeren Amerika sinds Columbus geen mensenrechten’ in Sporthal De Bongerd, De Bongerd 81 in Doetinchem. Aanvang 19.00 uur, inloop vanaf 18.15 uur. Minimumleeftijd is zestien jaar. De entreekosten bedragen 20 euro per persoon, inclusief koffie of thee. Alleen contante betalingen zijn mogelijk. Vanwege beperkte zitplaatsen graag reserveren via cameahwait@hotmail.com