Illustratie: Marc Weikamp
Illustratie: Marc Weikamp

Nomade Bep Schilder woont tevreden tegenover een Zutphense treurberk

Algemeen

ACHTERHOEK - In Boeren, Burgers en Buitenlui spreken we met inheems, import en idealist over hoe het leven in de Achterhoek is. We evalueren en fantaseren en Marc Weikamp zal illustreren, omdat de regio er is om te eren. Deze week een gesprek met Bep Schilder; sinds 2003 wenste ze eens in Zutphen te wonen, in 2021 is het haar gelukt. “Al gauw raakte ik bevangen door de intieme sfeer en de schoonheid van de oude kerken, gevels en middeleeuwse gebouwen.”

Door Eva Schuurman

Bep Schilder dicht, schildert, schrijft en zond de redactie een flard uit het laatste deel van haar autobiografische romantrilogie ‘De Poort, de Paljas en het Meisje’. Een hoofdstuk waarin ze langs de Berkel fietst op weg naar BSO ‘de Zwaan’, om daar aan het werk te gaan. “De route op mijn tweedehands fiets van het station naar de BSO was adembenemend. Ze voerde langs het oude riviertje de Berkel, eerst aan de linkerkant en, via een stenen brug, aan de rechter. Daar liep het deels door bomen en struiken omgeven pad langs de ijsbaan, waar buiten het winterseizoen koeien en zwanen de met wilde bloemen begroeide weidegrond bewoonden.”

Inmiddels woont Bep 600 meter bij diezelfde BSO vandaan en draagt de locatie de naam ‘De Zonnewende’. Bep kijkt vanuit haar schrijfkamer uit op een treurberk. “Ik heb altijd geluk met huizen”, zegt de vrouw die zich een ‘nomadische autist’ noemt. Het is een titel die tegenstrijdigheid met zich meebrengt, want de nomade wil door en de autist blijft liever waar het haar bekend is. Misschien dat het schrijverschap daarom zo bij haar past, want: “Wanneer ik schrijf duik ik in een parallelle wereld, dan ben ik hier niet meer. Vaak heb ik daarna zo’n anderhalf uur nodig om weer te beseffen in Zutphen te zijn.”

Een psychologe zei haar eens zichzelf als een mooie potplant te beschouwen. “Je neemt je wortels gewoon mee wanneer je je verplaatst.” En zodoende heeft Bep zich momenteel moeiteloos in Zutphen geworteld, op de plek waar haar praatstoel een donkerpaarse is en ze de kranten van Achterhoek Nieuws spelt. “Zo leer ik de stad kennen.” Naast het ‘kennen’ is er ook het ‘herkennen’. In een krantenartikel bijvoorbeeld, omdat dat schreef over het gemis van fijne kroegen in de Zutphense buitenwijken. “Mijn sociale leven speelt zich voornamelijk in kroegen af, de deur is er open en iedereen is gelijk. Een stamkroeg is een onderschat iets. Ik ben alleen, je maakt zoveel dingen mee op een dag die niemand ooit zal weten.” Wanneer ik haar vraag of ze er dan eentje in de binnenstad gevonden heeft, vertelt Bep over hoe ze in 2003 ‘Café De Deur’ ontdekte. “Kom je nog eens terug?”, vroeg de eigenaar destijds. Toen ze er dit jaar weer kwam bleek de dochter van haar buurvrouw er achter de toog te staan.

‘Achterhoekers hebben zich eeuwenlang voorzichtig moeten gedragen’

Of Bep in Zutphen zal blijven is nog maar de vraag. “Mijn verhuizingen zijn legendarisch”, zegt ze. Zo maakte ze in Groningen eens een karavaan achter haar fiets aan, bij het oversteken van de weg vielen de kar, kinderwagen en fiets om. Het bleek overigens niet het meest hilarische dat ze meemaakte tijdens haar verplaatsend nomadenbestaan. “Ik vergat eens de koelkast te ontruimen, toen de verhuizers ermee door het trapgat sjouwden kregen ze ontdooide vis in hun gezicht.” De reiziger in Bep Schilder bracht haar van Kampen naar Ierland en Groningen naar Zutphen. “Ik heb mijn huisraad eens in een vuurkuil aan de IJssel verbrand.” En nu is ze opnieuw dicht bij die IJssel beland. “Zutphen is veilig”, zegt ze. “Hier kun je eindeloos ronddwalen, mijmeren en je veilig voelen.” Er wonen mensen die niet verschieten wanneer je het hebt over ‘lichtjes en vonkjes vanbinnen’ en de antroposoof in Bep komt er bij zinnen. “Het is voor mij een genot, dat slenteren en voelen dat er echte aandacht is.”

Bep geniet van de bescheidenheid van de Achterhoeker, al begreep ze die eigenschap eerst niet helemaal. “Tot een vriendin me vertelde dat de boeren uit deze streek vroeger voor een groot deel ‘horigen’ waren die respectvol en angstig gewend waren naar hun kasteelheer op te kijken.” Het verklaart voor Bep waarom de mensen hier niet zo snel met zichzelf naar voren komen. “Ze hebben zich eeuwenlang voorzichtig moeten gedragen.” Maar naast bescheidenheid ervaart ze de Achterhoeker ook als humoristisch en natuurlijk artistiek. “Ze vieren feest op een manier die heel kleurrijk is, al is dat niet in felle kleuren. De Achterhoeker gebruikt bescheiden kleuren die bij de natuur passen.”

Het is een zomaar zachte observatie van de vrouw die vertelt dat de kosmos haar zo af en toe bij haar nekvel grijpt, de vrouw die haar inboedel bedekt met kleedjes en fel licht filtert met bakpapier. De vrouw die op een zachte ondergrond een kopje kruidenthee voor mij neerzet en rondloopt in een rustige tred. De vrouw die een stamkroeg wenst waaruit ze na middernacht vertrekken kan, wanneer de stad slaapt en ze alleen is in de natuur. En voor wie toevallig een stamkroeg wil bouwen in de wijk Noordveen; mag er ook klein podiumpje in met een bordeauxrood gordijn? En bezoekers die niet met hun telefoon bezig zijn? En een kratje vermomd als toneeltrap? Literaire aandacht voor wie nog niet doorgebroken is en dat ook niet past? Dan is Bep namelijk meteen uw stamgast.


Illustratie: Marc Weikamp

8 keer 8erhoeks met Bep Schilder

Favoriete plek in de Achterhoek:
“Het pad tussen de Berkel en de ijsbaan in Zutphen. Dat ligt daar zo dromerig, vooral als de witte zwanen in de winter op het ijsbaanwater drijven...”

Mooiste bedrijf/organisatie in de Achterhoek:
“De winkel ‘ZUIVER GELUK’, in de Spittaalstraat. Voor bijzondere cadeaus, inspirerende boeken en helende sessies. Daar staat, ligt en hangt zoveel moois dat je stemming en je energieniveau automatisch ‘opwaardeert’. Het ruikt er gewoon hemels. Ze werken er met mensen die in ruil daarvoor ‘een dag in de winkel mogen staan’, om hun eigen spiritueel georiënteerde praktijk te promoten en praktiseren in de vorm van sessies en workshops.”

Mooiste gebouw in de Achterhoek:
“De Sint Janskerk in Zutphen. Die staat daar zo troostrijk, in zijn eentje, aan de rand van het veelgeprezen historische centrum. Ik volg tegenwoordig, digitaal, hun zondagse vieringen, o.a. om te kunnen genieten van de subtiel vormgegeven en gekleurde glas-in-loodramen. En de mooie, meerstemmige klanken van hun bescheiden koor.”

Meest inspirerende Achterhoeker:
“Schrijver/journalist/columnist Wim Boevink. Ik vond het heel erg dat hij verdween bij dagblad ‘Trouw’ en was daarom blij verrast toen hij hier, in mijn nieuwe huis-aanhuisblad, weer ‘opdook’. Als geen ander weet hij de schoonheid en de waarde van ‘het kleine’ te beschrijven. Een rasechte kunstenaar.”

Favoriete Achterhoekse artiest/kunstenaar:
“De Zutphense zangeres Marlies Claasen. Eric Scherder zei over haar: ‘Toen Marlies zong, daalden er engeltjes neer vanaf het plafond’. Ze deed dat tijdens de tv-opnames voor het college Muziek en het brein. Zelf zei ze daarover: ‘De nagalm van je eigen stem horen in het Amsterdams Concertgebouw. Een cadeautje in donkere coronatijden’. Zo mooi...”

Lekkerste Achterhoekse gerecht/drank:
“Dat heb ik door corona nog niet kunnen ontdekken, maar zodra de gelegenheid zich voordoet, zal ik graag het speciaal bier van de kleinschalige Zutphense brouwerij ‘Chamaven’ uitproberen.”

Mooiste Achterhoekse lied:
“Hier in de Achterhoek, van de Knasterds. (Heerlijke videoclip op youtube.)”

Mooiste Achterhoekse uitdrukking:
“Dan toch die van het ‘naoberschap’. Toen ik hier kwam wonen, werd ik allerhartelijkst ontvangen door de buren. Ze respecteren mijn autistische moeite met (op) bezoek (gaan), maar zijn er voor me wanneer ik ze nodig heb. Ook kochten ze spontaan mijn boeken en promootten die uitbundig in hun grote en veelzijdige vriendenkring.”


Bep Schilder. Foto: Miranda Stevens 

Bent u of kent u een goede kandidaat voor deze rubriek? Meld dit dan bij redactie@achterhoeknieuws.nl

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant