Foto: Sander Grootendorst
Foto: Sander Grootendorst
audio

Sander Leest | Liefdevol én informatief eerbetoon aan oprichter De Vijfsprong

Algemeen

ACHTERHOEK - Als eindredacteur kreeg ik eens een tekst onder ogen waarin ‘Urtica de Vijfsprong’ in Vorden werd vermeld, zonder verdere aanduiding. Die moet er wél bij: je wilt de lezer zoveel mogelijk helderheid bieden. Met dank aan de collega-verslaggevers, die er met enige regelmaat over berichtten, was ik aardig op de hoogte van waar Urtica de Vijfsprong voor staat. Hoe dat in in een of twee woorden te omschrijven? Je hebt minstens een alinea nodig. Of beter: een heel boek.

Ik heb er denk ik ‘zorgboerderij’ van gemaakt. Misschien was er ruimte voor de toevoeging ‘biologisch-dynamisch’. Klopt allemaal, maar dekt bij lange na de lading nog niet.

Goed nieuws: sinds vorige maand is dat boek er. Droevig nieuws ging eraan vooraf. Oprichter Derk Klein Bramel overleed twee jaar geleden op 66-jarige leeftijd. Het boek is een eerbetoon aan hem, gemaakt met liefde en kennis van zaken. Ik heb hem nooit persoonlijk ontmoet, maar kreeg bij lezing van Humus voor de mensheid het gevoel alsof ik hem toch een beetje ken, deze pragmatische idealist, systematische vrijdenker, man van traditie én innovatie, pionier met aardse en hemelse blik. En bovenal: deze vriendelijke man. Zo komt hij uit het boek naar voren. Dat je er al bladerend toe neigt om Derk – ook al is hij er niet meer – als iemand uit je vriendenkring te beschouwen, is uiteraard een gevolg van de inhoud, maar zeker ook van de opzet van het boek. Het is, rijkelijk voozien van foto’s, uitgegeven door De Groene Gans van Mirjam Ganzevles, buurvrouw van Derk en Ria Klein Bramel. Haar eerste boekpublicatie. Tal van bekenden uit Klein Bramels leefwereld komen aan het woord, de een met een korte anekdote, de ander met een lijvige bijdrage – onder wie Jan Weijsenfeld, nog altijd in de omgeving als bioboer actief, in 1984 mede-oprichter van De Vijfsprong. Hij gaat in op de ontstaansgeschiedenis, de combinatie van landbouw- en zorgbedrijf, en het unieke bijeenbrengen van mensen die, al dan niet tijdelijk, wonen op het Vijfsprong-terrein: sommigen met een verstandelijke beperking, anderen met een psychiatrische achtergrond. Die van én aan elkaar kunnen leren. Met vallen en opstaan. Dat alles in de organische, vertrouwde cadans van de dagen en de seizoenen: ook van koeien en van bomen kun je leren.

Mirjam Ganzevles legt uit dat het boek door al die bijdragen diverse herhalingen bevat. Bovendien zijn enkele lezingen van Derk Klein Bramel opgenomen die elkaar deels overlappen. Het stoort je als lezer niet, integendeel: het past, het is een ritme. Net als de zich herhalende seizoenen, de ontmoetingen, de dagelijkse boodschappen (in de boerderijwinkel).

‘Urtica’ is de Latijnse naam van brandnetel, een plant die groeit waar sprake is van ‘verwaarlozing van cultuur’ en die daar ‘voor enige ordening’ zorgt, schrijft Weijsenfeld. Dat is al sinds mensenheugenis zo. De achternaam van Derk heeft ongetwijfeld met ‘bramen’ te maken. Geworteld is hij in deze streek. In de kern bedrijven ze tegenwoordig op De Vijfsprong landbouw zoals Derks opa dat op dezelfde locatie deed. “Hij vertelde mij een keer dat hij het als zijn belangrijkste levensopgave zag om zijn bedrijf over te dragen aan zijn opvolger met een iets hoger humusgehalte in de bodem dan waarmee hij was gestart.” Derks vader zag zichzelf daarentegen genoodzaakt mee te gaan in de ‘ratrace’ van steeds groter en steeds meer. “De kwaliteit van de bodem, het landschap en het ecosysteem gingen hierdoor achteruit.” Zijn zoon herstelde de eeuwenoude werkwijze in ere, en verrijkte de traditie met nieuwe, menslievende initiatieven.

Sander Grootendorst
Tips:
sandergrootendorstleest@gmail.com


Humus voor de mensheid. Voor en door Derk Klein Bramel. Uitgeverij De Groene Gans, € 29,50

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant