Gewoon

Zouden ze er vorige maand al hebben gestaan? Dicht op elkaar met leuzen van karton? De stilte opsparend richting gebulder? Achter zwarte schermen die Kalverstraat, Rokin en andere wegen van de Dam scheidden? Stonden ze daar toen al te wachten? Met een helicopterview richting nabije toekomst? Klaar om samen te drommen en een vuist te maken richting Atlas en het gewicht van een wereld op zijn schouders?

Het moet haast wel, want ze waren er ineens. Ik schrok ervan en was luidruchtiger dan een maand daarvoor. “Wat verspreidt zich daar door de lucht dat ons binnenkort de adem benemen zal?”, sputterde ik verbluft. Maar tegelijk bleek de verstikkende parallel te groot om te ontkennen. Deze vuist tegen een virus waarvoor nog nooit een vaccin uitgevonden werd. ‘k Vroeg me af of er überhaupt nog ergens naarstig gezocht wordt naar een juiste formule en waar je deze trouwens injecteren moet als iets zo giftig is dat het altijd blijft door muteren. Het is lastig je kinderen uit te leggen waarom ze niet mogen logeren, maar er wel duizenden mensen naast elkaar moeten demonstreren.

Het is lastig je blanke kinderen uit te leggen wat dat is; discrimineren. Ze hebben het nergens hoeven leren. “Mama, waarom is dat jongetje bruin?”, vragen ze je vaak iets harder nog dan verstaanbaar. Of: “Die mevrouw zit in een rolstoel!” “Hoe komt het dat dat kindje zo’n groot hoofd heeft?!?” en “Als dat meisje lacht zie je haar ogen bijna niet meer! Ik denk dat ze nu niks ziet hoor..” Ja, ze noemen zelfs in de grote stad een donkere voorbijgangster klakkeloos “Gerda”, omdat Gerda Havertong de enige vrouw van kleur is die ze in hun Achterhoeks dorp ooit zagen. Op televisie.

Het is lastig je blanke kinderen uit te leggen wat dat is; discrimineren. Want dat jongetje is gewoon bruin en die mevrouw zit ook gewoon in een rolstoel. Gerda is gewoon donker, net als die voorbijgangster in de stad en een kindje met een waterhoofd heeft gewoon een groter hoofd dan een kindje zonder. Ze discrimineren niet, ze benoemen gewoon wat ze nog niet kennen. Dus kun je ze gewoon uitleggen dat het gewoon is, juist omdat er niemand anders is dan wij, omdat wij net zo gewoon zijn als zij. Al vragen ze het tegenwoordig gewoon netjes als de andere gewonen buiten gehoorafstand zijn, en dan bespreek je daarna gewoon opnieuw wat je vanaf dan kunt toevoegen aan wat gewoon gewoon is.

Behalve jezelf leeghoofdig boven een ander stellen dan, dat kun je niet uitleggen. Jezelf adembenemend lelijk en gemeen zo bleek dat het doorzichtig is, met ledematen als wapens, zo vol vuur dat het branden gaat, zo blinder nog dan haat en lager dan de straat, zo buitensporig buiten elk gedragspatroon. Nee, dat is nooit gewoon. Dat is anders.