Eerste herdenking in vrijheid

75 Jaar Bevrijding

Door Willy Hermans

HENGELO - Op 1 april 1945 is Hengelo bevrijd, maar wat gebeurde er in die maanden erna? Wekelijks volgen we met behulp van krantenknipsels en archiefstukken de loop van de gebeurtenissen na de bevrijding.

Hengelo, 14-20 mei 1945
In mei is er een verplaatsingsverbod afgekondigd door de Chef Staf Militair Gezag. Blijkens een bericht in de Radio-Surrogaat van commissaris Militair Gezag voor Gelderland, luitenant-kolonel ir. A.F.H. Blaauw stoort de bevolking zich hier niet erg aan. Met name de evacués is het verboden hun evacuatieplaats te verlaten en eigenmachtig naar hun woonplaats terug te keren.

Op de Algemene Begraafplaats vindt op 10 mei 1945 een plechtige herdenking plaats van gesneuvelde militairen: 'Om 11.30 uur verzamelde zich een groote menigte rond de onzer twee dorpsgenooten Rouwenhorst en Enzerink die in de Meidagen hun jonge leven voor het Vaderland hebben geofferd. Leden der N.B.S. vormden een eerewacht. Enkele oogenblikken stilte werden in acht genomen en daarna legde de voorzitter van het pas opgerichte Oranje-comité, dhr. Ballegoyen de Jong, een krans en sprak vervolgens een kort woord, waarin hij o.m. zeide, dat hij op dezen datum slechts speciaal hen wilde gedenken, die in open strijd tegen den vijand hun leven gaven. Voor ’t eerst kon men nu openlijk dezen dag gedenken, alhoewel 10 mei in de afgeloopen jaren nimmer was vergeten en men ’s ochtends stiekem in alle vroegte bloemen op de grave legde. Vervolgens begaf men zich naar de graven der vijf gevallen vliegers, waar Ballegoyen de Jong na enkele oogenblikken stilte op elk graf een tuiltje bloemen plaatste, en tenslotte nog een enkel woord sprak, eerst in ’t Engels en vervolgens in onze taal.'

Het betreft de bemanning van het vliegtuig dat op 10 augustus 1942 was neergestort op de grens van Hengelo en Zelhem. Alle vijf inzittenden van de Vickers Wellington bommenwerper kwamen bij deze crash om: Stephen Goord, Nicholas Dan, Robert Ponton, Kevin Smith en James Finlay. Zie verhaal ‘Vliegtuigcrash boven Hengelo’.

In het dorp zijn NSB-vrouwen en meisjes aan het werk met allerhande klussen. Vrouw en dochter Sanderman zijn daar ook bij. De directeur van het Rusthuis aan de Kastanjelaan, de heer Vingerling, woont tijdelijk in het huis van Sanderman (hoek Banninkstraat – Kastanjelaan). Het Rusthuis is nog gevorderd voor gerepatrieerden. Andere huizen van NSB’ers worden met inboedel, grond en al verbeurd verklaard.