Historie van Vorden ligt op de grond

Foto-tegelroute Bronkhorst neemt wandelaar mee terug in de tijd

Door Jan Hendriksen

VORDEN - Bij alle vreugde over de nadering van het startsein van de Tegelroutes in vijf kernen van de gemeente Bronckhorst hoopt Vordenaar Harry Jansen maar één ding: dat alle perikelen en maatregelen rondom het corona-virus geen roet in het eten gooien. Hij zegt dat als hij trots een van de zeventien tegels toont uit de drie kilometer lange Foto-tegelwandelroute die Vorden vanaf eind mei rijk is.

"We zijn nu al een behoorlijke tijd bezig met de voorbereidingen van het project. Doelstelling is om voor aanvang van het toeristische seizoen in Vorden de eerste tegels te leggen. Daarna volgt in de loop van dit jaar Hummelo met aansluitend de routes in Zelhem en Steenderen en tenslotte de aanvulling in Hengelo", vertelt Harry Jansen in het bijzijn van Harold Pelgrom uit Hummelo, Fred Wolsink uit Zelhem en Bertus Rietberg uit Steenderen.
De zeventien granieten tegels, met een afmeting van vijftig bij vijftig centimeter, komen in de trottoirs te liggen op evenzovele markante locaties in het centrum van Vorden die de wandelaar iets van de 'geschiedenis' van het dorp moeten laten zien. Het zijn plekken die ooit voor de Vordense samenleving van grote waarde waren. Enkele gebouwen daarvan zijn verdwenen en anderen staan er nog altijd. In de loop der jaren hebben deze gebouwen vaak wel een andere functie gekregen. Zo komt de wandelaar straks in Vorden op de plekken waar ooit de zuivelfabriek, de Coöperatie en bijvoorbeeld kuiperij Hofs hebben gestaan. Maar ook het oude postkantoor, de voormalige kapel van de katholieke gemeenschap en café Pardijs zijn te zien op eigen tegels. De oude afbeeldingen zijn erin gelaserd.

Kiezen
"Het was moeilijk te bepalen voor welke panden en gezichtsbepalende straten we moesten kiezen", zegt Harry Jansen. Hij stond een kleine twee jaar geleden aan de wieg van het project Foto-tegelwandelroute, dat hij Bronckhorst breed weg wilde zetten. Het idee van de wandelroute ontstond toen Jansen op uitnodiging van de gemeente Bronckhorst in 2018 een aantal nieuwe inwoners van Bronckhorst in Vorden rondleidde om kennis te maken met hun nieuwe gemeente.
"In een gesprek met burgemeester Marianne Besselink, die daarbij ook aanwezig was, kwam toen ter sprake dat de Oudheidkundige Vereniging in Hengelo (G) in 2015 een Foto-tegelwandelroute in hun dorp had gerealiseerd. Ik heb vervolgens de Hengelose oudheidkundige vereniging benaderd met de vraag of ik hun idee mocht gebruiken om in de andere vier hoofdkernen van Bronckhorst net zo'n tegelwandelroute tot stand te brengen. Om de herkenbaarheid en eenheid te vergroten moesten naar mijn mening de tegels ongeveer een gelijk formaat en dezelfde lay-out krijgen als die in Hengelo. En zo geschiedde", aldus Jansen.
Hij zocht daarvoor in eerste instantie toenadering tot Harold Pelgrom die een digitaal fotoarchief van de voormalige gemeente Hummelo en Keppel beheert. In een later stadium sloten ook Fred Wolsink uit Zelhem, die zich nadrukkelijk in de geschiedenis van Zelhem heeft verdiept en voorzitter Bertus Rietberg van de Historische Vereniging Steenderen zich aan bij de Stichting Tegelroute Bronckhorst (STB) die inmiddels voor het project was opgericht. "Op korte termijn zouden we graag zien dat ook iemand van de Oudheidkundige Vereniging Hengelo zich bij de stichting aansluit", zegt Harold Pelgrom.

Geschiedenis
De granieten tegels met de historische foto's zijn vijf centimeter dik. Ze worden voorzien van een korte begeleidende tekst en omgeven door tegelbanden in de kleuren van de voormalige gemeentewapens. Harry Jansen: "Zo wandelen de mensen straks met een brochure in de hand letterlijk door de geschiedenis. Er is namelijk te veel gesloopt zonder enig historisch besef. We willen met deze Foto-tegelwandelroutes dan ook een stukje historie terugbrengen."

Innovatiesubsidie
Om de routes mogelijk te maken ging Jansen en Pelgrom op zoek naar financiële middelen. Bij de gemeente Bronckhorst werd een aanvraag ingediend voor een innovatiesubsidie. Die werd positief beantwoord met een bijdrage van maar liefst 15.000 euro omdat de commissie het idee en de aanpak van het 'project' zeer sympathiek vond. Harold Pelgrom: "Het samen wandelen van de route bevordert de sociale contacten tussen jongeren en ouderen en helpt de afstand tussen groepen te overbruggen. Met name voor ouderen kan het samen oproepen van herinneringen aan de geschiedenis van hun dorp in de vorm van deze tegels heel waardevol zijn."
De toegewezen subsidie van 15.000 euro moest wel specifiek besteed worden aan de uitvoering van het project in de kernen Vorden en Hummelo. Voor de realisatie van het gehele project in alle vijf kernen was echter een veel groter bedrag nodig: daar was 50.000 euro voor begroot. Dus zocht de stichting naar meer middelen. Verschillende instanties en plaatselijke ondernemers hebben inmiddels het project financieel ondersteund. "En in de kernen Zelhem en Steenderen zijn wij nog met verschillende ondernemers in gesprek", vertellen Fred Wolsink en Bertus Rietberg.

Advies
De Vitale Kernen en hun werkgroepen in de gemeente Bronckhorst zijn inmiddels in kennis gesteld van het project. Verder zijn er contacten gelegd met oudheidkundige verenigingen, basisscholen, de jongerenwerker van de gemeente Bronckhorst en de welzijnscoördinator van de verschillende seniorencomplexen in de gemeente. Harry Jansen: "Die hebben stuk voor stuk positief gereageerd op ons project. Men ziet de sociale waarde van de routes in. Ik zou het prachtig vinden als bijvoorbeeld jongeren en ouderen samen de fototegels periodiek zouden gaan schoonmaken."
Op termijn wil Stichting Tegelroute Bronckhorst (STB) de vijf Foto-tegelwandelroutes in de vijf Bronckhorster hoofdkernen middels fietsroutes door de verschillende buurtschappen met elkaar verbinden. Ook zal er een boekje worden uitgebracht dat tegen een geringe vergoeding kan worden aangeschaft. "Maar laten we ons eerst op de wandelroutes concentreren", zo besluit het viertal.