Jikke Snelder met de jury en directeur (rechts) Henk Kummeling van de Universiteit Utrecht. Foto: Maurits van Hout
Jikke Snelder met de jury en directeur (rechts) Henk Kummeling van de Universiteit Utrecht. Foto: Maurits van Hout

Jikke Snelder wint talentenprijs met bachelorscriptie

Algemeen

Onderzoek over fokwaarden en inteelt-effecten bij melkvee

Door Josée Gruwel

HOOG KEPPEL – Jikke Snelder won op de Student Research Conference, dit jaar op 5 december gehouden op de Universiteit Utrecht, de onderzoekstalentenprijs. Ze presenteerde er haar onderzoek naar heterosis en inteelt in de melkveehouderij, een onderzoek dat ze tijdens haar stage in opdracht van een fokkerijorganisatie uitvoerde. Met haar bachelorscriptie over dit onderzoek rondde ze haar studie toegepaste dierwetenschappen af aan Van Hall Larenstein in Velp.

Door voormalig docent Marcel van Oijen werd Snelder na haar afstuderen geattendeerd op de 'Student Research Conference', een wetenschappelijke conferentie waarin het bacheleronderzoek van jong wetenschappelijk talent centraal staat. Studenten die willen deelnemen moeten in de afgelopen twee jaar een bachelorscriptie hebben geschreven aan een Nederlandse of Vlaamse hogeschool of universiteit.

Snelder: "Je wordt opgeroepen om een paper van drie, vier pagina's te maken over je onderzoek. Met natuurlijk als doel om geselecteerd te worden, een presentatie te mogen houden en een prijs te winnen. Zo'n dertig van de honderdvijftig aanmeldingen werden geselecteerd. Daar zat ik bij! Dus mocht ik in de prachtige historische aula van de Universiteit Utrecht mijn onderzoek presenteren en vragen beantwoorden. Aan het eind van de dag werd er voor ieder van de negen categorieën een winnaar gekozen. Ik had geen verwachtingen. Maar voor de categorie HBO Planet werd ik gekozen! Jan-Peter Balkenende reikte de prijs, een cheque van 500 euro, uit. Wat ik ermee doe? Voorlopig sparen."

Onderzoeksvraag
Snelder's onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van fokkerijorganisatie Koole & Liebregts in Heino, een bedrijf dat gespecialiseerd is in inkruisen van melkvee, wat wil zeggen dat het bij het fokken meerdere rassen met elkaar kruist. Bij het onderzoek zijn twee termen belangrijk: heterosis en inteeltdepressie. Heterosis is het effect dat de nakomeling het gemiddelde van alle eigenschappen van de beide ouders overtreft en inteeltdepressie is het negatieve effect dat optreedt bij paring tussen twee dieren, in dit geval een stier en een koe, met een of meer gemeenschappelijke voorouders. In de fokwaardeschatting worden stieren en koeien wel voor heterosis gecorrigeerd, maar niet voor inteeltdepressie. Snelder onderzocht of dat gerechtvaardigd is.

Aandachttrekkende conclusie
Om haar onderzoeksvraag te toetsen, verzamelde ze gegevens van drie hoogproductieve melkveebedrijven met zowel zuivere Holsteins als Procross-koeien, dat zijn koeien die voortkomen uit een driewegkruising tussen Holstein, Montbéliarde en Viking Red. Ze vergeleek de fokwaarden van 219 zuivere Holsteins met die van 191 kruislingen.

Haar conclusie is dat bij het huidige model de vergelijking van fokwaarden van zuivere dieren en kruislingen tot verkeerde indrukken leidt. Het advies van Snelder is om inteeltdepressie in de fokwaarden op te nemen, want inteelt kan volgens haar effect hebben op prestaties van koeien, zoals op de levensduur, de hoeveelheden melk en vet, en de vruchtbaarheid.
Snelders onderzoek trok de aandacht. NVO-bestuurslid Huub Peek, aanwezig bij de eerste presentatie van het onderzoek, sprak: "De studie is te kleinschalig om de conclusie hard te maken, maar het vraagt landelijk wel om een voldoende onafhankelijk en grootschaliger onderzoek." Het vakblad Melkvee wijdde in januari 2019 al een artikel aan het onderzoek.

Onderzoeker worden
Inmiddels is de 25-jarige Snelder al weer druk bezig met haar master. Aan de Wageningen University & Research (WUR), studeert ze nu dierwetenschappen. "Opgegroeid in Hoog-Keppel, temidden van bossen en weilanden met koeien en paarden en pony's, hield ik van die omgeving. Dieren trokken me. Ik heb al jong pony leren rijden en had een verzorgpony waarmee ik reed bij De Gompert in Hengelo Gld. Die pony heb ik nu gekocht. Samen met mijn vriend, die hoefsmid is, hebben we nu dichtbij huis, in Ambt-Delden, als hobby een Welsh ponyfokkerij."

Na het Rietveld Lyceum in Doetinchem is Jikke Snelder qua studie de weg ingeslagen van de veehouderij. "Ik wilde altijd al graag een beroep kiezen dat met dieren te maken heeft." En na de studie? "Dan wil ik wetenschappelijk onderzoek doen met betrekking tot genetica van dieren. Tot de mogelijkheden behoort bijvoorbeeld dan het zoeken naar hoe koeien minder koolstofdioxine uitstoten. Dat is een interessant vraagstuk."

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant