'Anwar geeft de vluchteling een gezicht'

Syrische columnist houdt indruk-wekkende lezing in Hengelose bibliotheek

Door Luuk Stam

HENGELO – Hij had in zijn nieuwe woning in Arnhem jehova's op bezoek gehad. Dat wist hij eerst niet. Hij dacht dat het mensen van de gemeente waren. Ze hadden nette kleren aan en zeiden dat ze over zijn toekomst wilden praten. Eenmaal binnen zagen ze dat er ook nog twee huisgenoten waren. ,,Geweldig!", riep één van de jehova's.

Het is een passage uit één van de voorgelezen columns, die deze woensdagavond in de Hengelose bibliotheek flink wat gelach oplevert. De stichting Vrienden Bibliotheek Hengelo organiseert hier een Syrische thema-avond. Hoofdgast is de uit Aleppo afkomstige Anwar Manlasadoon (29), die wekelijks – met hulp van de redactie – een column voor De Gelderlander schrijft. Daarin is te lezen waar hij in Nederland zoal tegenaan loopt.

Het is voor de ruim zestig toehoorders in de bieb veelal een feest der herkenning. Toch begint de avond heftig. Anwar vertelt over zijn jeugd in Aleppo en over het waarom achter zijn vlucht naar Nederland. Hij laat beelden zien waarop mensen op zoek naar eten een straat proberen over te steken en beschoten worden. Het was ook voor hem dagelijkse realiteit. "Toen wist ik: in Syrië is niet meer normaal te leven", vertelt Anwar.

Geld om te vluchten was er echter niet. De twintiger vormde samen met zijn vader, moeder en broer een arm gezin. Zij wonen nog altijd in Aleppo. De mogelijkheid om te vertrekken kwam er voor hemzelf wel toen een vriend, die eerder naar Duitsland was gevlucht, Anwar vroeg om zijn ouders te begeleiden bij hun vlucht. Zijn vader zou dan de reis betalen.

Met 52 mensen in een rubberboot kwam Anwar nu vier jaar geleden naar Europa. De overtocht vond hij heel erg eng. "Ik kon niet zwemmen", vertelt hij. "Inmiddels kan ik dat een beetje, maar iedere keer als ik de zee zie, komen die beelden weer boven. Dan denk ik ook aan de vele landgenoten die de reis niet hebben overleefd."

Anwar kiest voor Nederland en komt hier met vierhonderd andere gevluchte mannen in de Koepelgevangenis in Arnhem terecht. Daar is hij direct flink actief. Hij rondde in Syrië een rechtenstudie af en wil ook in zijn nieuwe thuisland zo snel mogelijk aan een studie beginnen en de taal leren. Via YouTube en lessen van vrijwilligers oefent hij bijna dag en nacht. "Het was echt heel moeilijk en ik moest vaak huilen", blikt hij terug.

Naar buiten toe probeert hij begrip te kweken voor de situatie van hem en zijn landgenoten. Zijn activiteiten blijven niet onopgemerkt. Een redactiechef van dagblad De Gelderlander nodigt de Syrische twintiger uit om eens langs te komen. "Hij zei: 'Misschien kunnen we samenwerken om het beeld te verhelderen en te laten zien waarom jullie hier zijn.'"

Daaruit kwamen de columns voort, die ook in Hengelo gelezen worden. Anwar kreeg een uitnodiging voor de jaarlijkse donateursavond. "Wij nodigen altijd iemand uit die op de één of andere manier een relatie met de bibliotheek heeft", verklaart Albert Visscher. "Iets met schrijven of cultuur. Eén van ons zei dat ze de columns van Anwar zo mooi vond. Toen hebben we bedacht om er een thema-avond van te maken."

Die avond is compleet met Syrische hapjes, verzorgd door het Zelhemse gezin Alkassab: vader, moeder, twee zoons en twee dochters. Druivenbladeren met rijst en groente, gebak met griesmeel, kaas en slagroom, couscous met kaas en met kip, het staat allemaal op lange tafels uitgestald. In de pauze en na afloop van de lezing van Anwar kunnen de bezoekers er volop van genieten.

Met ruim zestig belangstellenden is de bieb deze avond maximaal gevuld. "Het is een onderwerp dat veel mensen bezighoudt", stelt ook Visscher vast. "Anwar geeft de vluchteling een gezicht", zegt één van de aanwezigen. "Dat is goed, want de mensen die er de stelligste mening over hebben, zijn vaak de mensen die nog nooit met een vluchteling in aanraking zijn gekomen."

Anwar is amper vier jaar na zijn aankomst in Nederland nu derdejaars student Industrieel Product Ontwerpen op de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. "In het begin moest ik na iedere schooldag alle lesstof vertalen", vertelt hij. "Dan waren andere studenten aan het sporten of aan het feesten en zat ik tot diep in de nacht te leren."

Daarnaast gaat hij nu scholen, gemeentehuizen en bibliotheken langs om zijn verhaal te vertellen en vragen te beantwoorden. Op zondag werkt hij twaalf uur lang in de supermarkt. Alles wat hij daar verdient, stuurt hij naar zijn ouders en zijn broer in Aleppo. Hij mist ze enorm. "Zal ik nu nog een paar columns voorlezen? Het is tijd om te lachen."