Afbeelding

Uut 't Wald | Snotneuze

Algemeen

Snotneuze

De tijd dat ik angstvallig de klok in de gaten hield, zodat ik het acht uurjournaal niet zou missen ligt al vele jaren achter ons. Niet meer nodig, omdat mijn smart tv allerlei mogelijkheden biedt, om niet 'real time' te hoeven kijken. Series bijvoorbeeld nemen we tegenwoordig gewoon op. Dan hoeven we niet telkens een week op het vervolg te wachten, maar kunnen we op een avond twee of drie afleveringen achter elkaar kijken. Zo zijn mijn lief en ik onlangs begonnen aan de serie Poldark, die we begin dit jaar al hebben opgenomen. In een van de eerste afleveringen zag ik hoe iemand met in de hand een klein olielampje door een donkere gang liep. "Hé, een snotneus", riep ik, want onder die naam ken ik zo'n lampje. U kent ze wellicht ook wel. Met zo'n lange tuit waardoor een katoenen draad hing die als lont dienst deed. Voordat de Achterhoekse huizen en boerderijen waren aangesloten op het 'elektrisch' had elk gezin ze in gebruik.
Behalve snotneus kent het Achterhoeks nog tal van andere benamingen voor deze met (raap)olie gevulde lampjes, die je in diverse uitvoeringen kon aantreffen. In Laren bijvoorbeeld heette het een waeverslempke. Tenminste als ie van koper was. In een ijzeren uitvoering sprak men daar van een pieplempke. In Zelhem sprak men van een schuutje. Niet zo vreemd, want sommige modellen leken wel wat op een schuitje. Enkele andere benamingen waren traonneuze, tuutlempken, snotterkuke of snotterbelle. Vanwaar nou dat snot? Nou, als het lampje niet brandde hing er vaak een oliedruppel aan het tuitje. Zoals vooral 's winters wel eens een snotterbel aan je neus kan hangen.

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant